Psychoterapia Gestalt

k

Jest uznawana obok psychoterapii psychodynamicznej i poznawczo-behawioralnej, za jeden z  najintensywniej rozwijających się nurtów psychoterapeutycznych. Twórcami idei Psychoterapii Gestalt byli Fritz Perls, Laura Perls, Paul Goodman i Ralph Hefferline. Psychoterapia Gestalt odwołuje się do założeń:

  • psychoanalizy;
  • egzystencjalizmu;
  • holizmu.
Podstawy psychoterapii Gestalt zakładają, że człowiek może być odpowiedzialny za swoje życie i potrafi samodzielnie je regulować. Stąd też pacjent staje się klientem. Kiedy myślę „klient”, jestem świadom jego autonomii. Wystrzegam się wszystkiego, co mogłoby uzależnić ode mnie klienta, a pracując z nim mam w bliższej i dalszej perspektywie jego samodzielność, stanowienie o sobie, zdolność podejmowania dobrych decyzji. Klient w terapii nie jest więc biernym chorym, któremu sugeruje się rozwiązania, daje zalecenia lub udziela rad, lecz odrębną, autonomiczną osobą, która aktywnie uczestniczy w procesie terapeutycznym i która ma na ten proces znaczący wpływ.
„Wiem, że nie mogę nauczyć niczego. Mogę jedynie zapewnić warunki, w których można się nauczyć”. Carl Rogers
Aby być szczęśliwym, człowiek powinien skupiać się na bieżących przeżyciach, a więc na „tu i teraz”. Decydując się na psychoterapię Gestalt, klient przychodzi do terapeuty w celu dokonania zmiany. Niezależnie od problemu (rozstanie, lęki, depresja, natręctwa, objawy psychosomatyczne itd.) interesuje go zmiana. Dlatego terapia koncentruje się na poszerzaniu świadomości (ang. awareness), w każdym możliwym wymiarze (intelektualnym, cielesnym czy emocjonalnym). W czasie terapii klient poznaje swoje predyspozycje, modelując dotychczasowe zachowania i nawyki w tzw. „system samooparcia”, który cechuje się sporą elastycznością. Zmiana polega na odkrywaniu na nowo swojej osobowości i nauczeniu się świadomego korzystania z otoczenia. Fundamentem dla psychoterapii i poznania siebie na nowo w pełnym wymiarze jest zawiązanie relacji psychoterapeutycznej. Dobrze ukształtowana relacja daje pacjentowi poczucie bezpieczeństwa i chęć zaangażowania się w proces psychoterapii; cechuje ją szacunek i wzajemne zaufanie. Taka forma kontaktu jest uznawana za niezwykle korzystną w terapii, bo sprzyja realizowaniu jej celów i osiągnięciu trwałej zmiany. Poprzez wpływy fenomenologii Gestalt skupia się na tym, co widoczne, odsłonięte, oczywiste. Klient ma zrozumieć, co dzieje się w danym momencie, ponieważ tylko „tu i teraz” można być szczęśliwym lub smutnym, rozradowanym lub rozzłoszczonym. Nie wczoraj, nie jutro, ale dokładnie w tej chwili. Według idei Gestalt, każdy może być odmienny, a indywidualizm jest szczególnie ceniony. Relacja polega na spotkaniu dwóch jednostek – „Ja-Ty” to podstawowe założenie całej psychoterapii. Specjalista nie zakłada od początku, jaka jest jedyna właściwa droga dla jego pacjenta, który ma się odkryć w czasie spotkania.
Gary Yontef podkreśla, że 3 główne filary psychoterapii Gestalt to:
  1. Metoda fenomenologiczna, czyli badanie rzeczywistości poprzez spoglądanie na nią przez jej prawdziwe, zauważalne oblicze. Nie chodzi o analizowanie i tłumaczenie sytuacji – wręcz przeciwnie, o ukazanie jej taką, jaka jest. Służy to poszerzaniu samoświadomości.
  2. Dialog egzystencjalny, czyli spotkanie, kontakt w ramach idei „tu i teraz”. Nie chodzi w nim o podobieństwa, ale różnice, które pozwalają na pełniejszą komunikację. Dwie osoby, zachowując swoją tożsamość, pozwalają stworzyć wyjątkową relację.
  3. Teoria pola, czyli odniesienie do koncepcji zakładającej, że wszystkie przeżywane sytuacje składają się z figury i tła. Potrzeba, która staje się dla nas dominująca, zależy od tego, co jest figurą. Terapia służy upłynnieniu i zrozumieniu przechodzenia elementów z pozycji figury na pozycję tła i odwrotnie.
Podsumowując, Gestalt odgrywa współcześnie ogromną rolę w świecie psychoterapii i nie tylko. Pozwala zrozumieć samego siebie i przeżywać prawdziwe szczęście, niezależnie od jego definicji. Mierząc się z osobistymi problemami, zdecydowanie warto jej zaufać.
Organizacje Gestalt
Michał Stefanowicz – psycholog, psychoterapeuta

Psychoterapia Gdynia, Psychoterapia Gdańsk, Psychoterapia Sopot